(Na podstawie dystrybucji Debian)

Linux to magiczne słowo. Wielu z was zapewne nie jest świadomych, iż jest to w miarę przyjazny system, pod warunkiem, że wiemy czego chcemy. Jednak łatwo jest popełnić błąd, który zniszczy całą dotychczasową pracę.

W tym artykule nie będę opisywał historii systemu Linux, gdyż obecnie każde czasopismo informatyczne prześciga się w podziwianiu Linusa Torvaldsa i jego idei. Skupię się na opisaniu jak zainstalować "pingwina" na poczciwej przyjaciółce. Proszę jednak o przeczytanie artykułu do ostatniego słowa. Najlepiej dwa razy, wówczas łatwiej przyswoicie sobie wiedzę związaną z instalacją oraz będziecie mieli większe szanse na to, że nic nieoczekiwanego nie stanie się przyczyną waszych kłopotów.

Pełna dystrybucja Debiana zajmuje trzy płyty CD. Ostatnio słyszałem o ośmiopłytowej, jednak to co jest nam najbardziej potrzebne znajduje się na jednej płycie. Obecna wersja stabilnego jądra jest oznaczona numerem 2.2.10. Instalacji tej dystrybucji będzie poświęcony niniejszy artykuł, choć postaram się wyjaśnić problemy, które mogą wystąpić podczas instalacji wersji jądra 2.1, jeżeli ktoś taką posiada.

Minimalnym wymaganiem Debiana jest Amiga posiadająca 4 MB pamięci i 42 MB miejsca na dysku twardym oraz procesor z MMU. Warto tutaj zauważyć, że jesli ktoś nie posiada FPU, może zainstalować Linuxa z emulacją FPU, jednak w obu przypadkach potrzebne jest MMU (do ochrony pamięci, swappowania itp). Wyżej podana konfiguracja jest wystarczająca do odpalenia WSZYSTKIEGO, jednak szybkość działania zależy w dużej mierze od pamięci i procesora. Osobiście polecam co najmniej 8MB przy pracy bez X-Window (X-Window to coś na wzór Windowsa, lecz dla systemów Unixowych) i około 16MB z X-Window (w tym drugim przypadku karta graficzna będzie naprawdę przydatna - szybkość i ilość kolorów zależy tylko od tego). Co do procesora, to 030 w zupełności wystarcza.

Gdzie to zdobyć? Jest kilka sposobów. Polecam zakup płyty CD z pełną i aktualną wersją jądra, przeznaczonego dla procesorów motorola 680x0 oznaczonych symbolem "m68k". Można również pobrać potrzebne nam pakiety prosto z sieci. Wiekszość serwerów na których znajdują się dystrybucje Debiana oferuje nam katalog z zawartością płyty. Oto kilka adresów polskich mirrorów:

Adres serwera koordynatorów projektu Debian to http://www.debian.org/distrib/ftplist, a nieoficjalna dystrybucja znajduje się tutaj.

Z podanych wyżej adresów pobieramy podstawowe pliki z katalogu /install/amiga o nazwie amigainstall.tgz (około 5 MB) oraz base2.2.tgz (ponad 15 MB). Tutaj uwidacznia się zaleta posiadania płyty. W przypadku braku aktualnie potrzebnej biblioteki lub jakiegoś pakietu mamy możliwość skorzystania z jej zasobów, bez konieczności łączenia się z serwerem.

Gdy już posiadamy płytę lub też wyżej wymienione pliki, powinniśmy przygotować partycję dla naszego Linuxa. Będziemy potrzebowali co najmniej dwóch partycji i tak poniżej mała tabelka z opisem MINIMALNYCH wielkości partycji:

Są to wartości zalecane (czyli potrzebne do pełnej instalacji), konieczne (czyli minimalne), z X (czyli z X-Window). Jeśli posiadasz tylko 4 MB pamięci, powinieneś założyć dużą partycję SWAP (nazywaną również "partycją wymiany"), gdyż system będzie z niej naprawdę często korzystał. Ja osobiście posiadam 104 MB partycji ROOT, oraz 48 MB SWAP.

UWAGA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKONYWANIE NIŻEJ PODANYCH CZYNNOŚCI BIERZESZ NA SIEBIE!!!

W moim przypadku instalacja Debiana była związana z koniecznościa przeorganizowania mojego dysku, gdyż posiadałem pięć partycji na 1,6 megabajtowym twardym dysku. Wybrałem jedną z partycji, gdzie wartościowe pliki przegrałem na płytę CD. Mając zupełnie "czystą" partycję przystąpiłem do tworzenie partycji pod Linuxa. Tak więc potrzebować będziemy HDToolBoxa. Zaznaczamy partycję którą przeznaczyliśmy do podziału i rozpoczynamy zabawę. Wybieramy odpowiadające naszym wymaganiom wielkości partycji ROOT i SWAP, w HDToolBoxie należy zaznaczyć gadżet "Advanced Options" (na "ON"), po czym wybrać opcję "Custom File System". Dla partycji typu ROOT ustawić pole "identifier" na wartość 0x4c4e5800, partycji typu SWAP ustawić pole "identifier" na 0x53575000. OBOWIĄZKOWO dla każdej partycji należy ustawić "Reserved Blocks" na 0 dla początku i końca ("beginning" oraz "end")

Kolejną czynnością będzie już tylko instalacja Debiana na naszym twardzielu. Posiadacze płyty mają ułatwione zadanie. W katalogu "/install/amiga", znajdują się ikonki pozwalajace w łatwy sposób rozpocząć instalację. Osoby posiadające kartę graficzną wybierają ikonkę z odpowiednim rozszerzeniem np. StartInstall_CV3D.info, jednak zanim zdecydujesz się na instalację powinieneś zmienić prawa dostępu do skryptu StartInstall, które pozwolą edytować skrypt w dowolnym edytorze tekstu.

Zmieniamy zawartość skryptu w następujący sposób:

wersja dla debiana 2.1

"amiboot-5.6 -d -k linuxamiga -r rootamiga.bin root=/dev/ram video=xxx"

wersja dla debiana 2.2

"amiboot-5.6 -d -k linux -r root.bin root=/dev/ram video=amifb:xxx",

gdzie xxx oznaczają pal, ntsc lub vga w zależności od posiadanego monitora.

Osoby nie posiadające płyty CD z Debianem, które ściągnęły wyżej wymienione spakowane pliki .tgz powinny rozpocząć przygotowania od rozpakowania archiwów. Najprościej wydając polecenie w amigashellu "tar -xpzvf /ścieżka/do/archiwum.tgz" np. "tar -xpzvf /ram/amigainstall.tgz", rozpakowujemy również base2.2.tgz.

Uruchamiamy zmodyfikowany dla naszych potrzeb, zgodnie z używanym monitorem, plik StartInstall i po kilku sekundach, zgodnie z zaleceniami wydawanymi przez installer, mamy już wirtualny kernel zwiastujący rychłą instalację systemu Linux.

Teraz zaprezentuję krótki instruktaż obsługi instalatora. Poruszanie się po możliwych do wyboru opcjach, umozliwiają KURSORY oraz klawisz TABULATURA, zaznaczanie wybranej opcji to gwiazdka (*) SPACJA, potwierdzenie wyboru RETURN (ENTER).

W pierwszej kolejności zostaniemy poproszeni o wybór czy instalacja powinna przebiegać w kolorze czy też nie (wersja 2.1), następnie z listy wybieramy odpowiedni typ klawiatury. W tym miejscu wyjaśnię jak Linux widzi nasz twardy dysk. Jeżeli posiadamy tylko jeden dysk twardy podłączony do naszej Amigi oraz cdrom wówczas Linux widzi twardziela jako hda1 - pierwsza partycja, hda2 - druga partycja, hda3 - trzecia i tak dalej. CD-ROM jest widziany jako hdb (bez numerka). Gdy posiadamy np. dwa twarde dyski następny dysk będzie hdc1 - pierwsza partycja drugiego dysku itd. W zależności od zajmowanego miejsca na taśmie łączącej nasze urządzenia.

Kroczkiem naprzód będzie, inicjalizacja partycji SWAP oraz jej wybór. Powinniśmy jednak pamiętać jej miejsce na naszym HD i jeżeli jej lokalizacja zgadza się z naszymi obliczeniami, wciskamy Return. Instaler przeważnie automatycznie wykrywa partycję SWAP.

Następnie zostaniemy poproszeni o potwierdzenie sprawdzenia bad-bloków, można tę czynność pominąć, jeżeli jesteśmy pewni naszego dysku. Chwilę powinno potrwać formatowanie partycji SWAP.

JEŻELI ŹLE OKREŚLIŁEŚ MIEJSCE PARTYCJI SWAP NA TWOIM DYSKU, BEDZIESZ MIAŁ KŁOPOTY.

Instalator powtórzy całą czynność również z partycją ROOT, powinniśmy wykonać podobne czynności jak w przypadku partycji SWAP. Kolejną czynnością jest instalacja "Operating System Kernel and Modules". Tutaj mamy do wybory zaznaczenie CD-ROMu, w przypadku posiadania płyty lub też katalogu na naszym dysku, gdzie rozpakowaliśmy amigainstall.tgz, np. "/dev/hda1/debian/". Troszkę poczekamy. Po chwili konfigurujemy "Device Driver Modules". Bardzo istotnym posunięciem będzie instalacja "Base System" i znowu uwidacznia się wyższość posiadania płytki. Zaznaczamy CD-ROM, następnie konfiguracja bazy systemu i REBOOT.

Mamy już 50% wykonanej pracy - odpalamy edytor i zmieniamy zawartość skryptu instalacyjnego StartInstall:

wersja dla debiana 2.1

"amiboot-5.6 -k linuxamiga -r linux root=/dev/yyy video=xxx"

wersja dla debiana 2.2

"amiboot-5.6 -k linux -r amilinux root=/dev/yyy video=amifb:xxx",

gdzie xxx oznaczają pal, ntsc lub vga, w zależności od posiadanego monitora, a yyy to synonim nazwy partycji root na naszym twardym dysku np. hda1 lub hda2.

Jeżeli nie popełniłeś żadnego błędu odpalony zostanie konfigurator, który zada kilka pytań związanych z hasłami. Kolejną czynnością jest podanie hasła ROOTA oraz dodanie użytkownika i podanie jego danych i hasła. PCMCIA ustawiamy na NO, chyba że ktoś korzysta z tego typu kart. Konfigurujemy PPP. Dosyć prosta jest konfiguracja połączenia z internetem (TPSA). Na pytanie o ISP odpowiadamy NO, kolejne pytanie SIMPLE, OK i mamy już ostatni etap czyli instalację pakietów, które chcemy posiadać. Ja nic nie zaznaczyłem i na mojej partycji ROOT cała instalacja zajęła 58MB.

Kończąc ten artykuł podam kilka komend, bez których dalsza praca w systemie będzie wręcz niemożliwa. Brak wiedzy może zniweczyć cały nasz dotychczasowy dorobek. Komendami najczęściej stosowanymi są:

"cd .." - wyjście z katalogu
"cd/katalog" - wejście do katalogu np. "cd/etc"
"ls" - coś w rodzaju dir, można też stosować komendę "dir"
"mkdir olek" - tworzymy katalog /olek
"rmdir olek" - kasujemy katalog /olek
"shutdown -r now" - wyjście z systemu i reset
"halt" - zatrzymanie systemu
"lewy ALT + F1" - pierwsza powłoka, kolejne klawisze funkcyjne, następne powłoki.

Teraz, aby się nie nudzić w następnej lekcji zainstalujemy Midnight Commandera, coś a'la Norton Commander z PC. Wydajemy komendę:

"mount -t iso9660 /dev/cdrom /cdrom",

która zainstaluje nam w systemie CD-ROM. Aby odinstalować /cdrom, wydajemy komendę:

"umount /cdrom".

Odinstalowanie partycji lub nośnika jest potrzebne wówczas, gdy chcemy zmienić krążek lub katalog dla zamontowanej partycji. Warunkiem, który musi być spełniony przy odinstalowywaniu jest opuszczenie katalogu "/cdrom". Katalog nie może być w danej chwili użytkowany. Gdy już mamy zainstalowny CD-ROM, wydajemy komendę:

"cd /cdrom/dists/potato/main/binary-m68k/libs".

Wówczas znajdziemy się w katalogu "/libs". Odszukujemy pliki:

libglib1.2_1.2.7-2.deb
libgpmg1_1.17.8-18.deb
zlib1g_1.1.3-5.0.1.deb.

Instalacja odnalezionych plików jest wykonywana za pomocą komendy "dpkg -i" np. "dpkg -i libglib1.2_1.2.7-2.deb".

Gdy mamy już zainstalowane wyżej wymienione pakiety, zmieniamy katalog "cd ..", "cd /utils" i jesteśmy w "/utils". Odnajdujemy pakiety zaczynające się od liter mc i instalujemy je. W katalogu "/web" znajduje się lynx. Jest to przeglądarka textowa stron WWW, z której korzysta Midnight Commander. Ją również instalujemy. Pragnę zwrócić waszą uwagę na komunikaty jakie wyświetla konsola. Należy je uważnie czytać, a zaoszczędzicie swój cenny czas. Po zainstalowaniu wyżej wymienionych pakietów podajemy komendę "mc" i mamy MC.

Jeżeli macie jakieś pytania lub wątpliwości kierujcie je pod mój adres. Postaram się pomóc.

Artykuł pierwotnie ukazał się w magazynie dyskowym Taboo5.